Chẳng hạn, Milton đã viết những phần mở đầu khá dài dòng mà ông gọi là Phần tranh luận cho mỗi tập trong bộ truyện Paradise Lost (Thiên đường đánh mất). Cách phân loại truyền thống đối với sách lý thuyết là chia chúng thành các lĩnh vực như lịch sử, khoa học và triết học. Người ta có thể phê phán những thông tin thiếu chính xác về kỹ thuật giải phẫu học hoặc thông tin sai về địa lý, lịch sử trong những cuốn sách chuyên ngành.
Tác giả sách thực hành có thể viện đến nhiều yếu tố để thuyết phục người đọc rằng các quy tắc nêu trong sách là hợp lý hoặc minh họa sự hợp lý đó bằng cách cho người đọc thấy được cách thức hoạt động của chúng trong trường hợp cụ thể. Do đó, các quy tắc đọc mà chúng tôi đã đưa ra là các quy tắc của quá trình đọc bên trong. Bạn sẽ chọn những cuốn nào?
Đó là trợ giúp người sử dụng khi họ gặp phải những cuốn sách quá khó vì có nhiều thuật ngữ, từ cổ, ẩn dụ, hoán dụ hoặc gặp các từ quen thuộc nhưng lại được sử dụng với nghĩa cũ. Tuy nhiên, những vấn đề này không chỉ có trong đọc sách thần học. Thứ hai, hãy đọc sử không chỉ để biết chuyện gì đã xảy ra vào một thời điểm cụ thể, ở một nơi nhất định trong quá khứ, mà còn để biết cách con người hành xử trong mọi thời đại và ở mọi nơi, đặc biệt là hiện tại.
Với khái niệm đọc bên trong, chúng tôi muốn nói tới quá trình đọc một cuốn sách bằng cách sử dụng thông tin trong chính cuốn sách đó, trong sự độc lập tương đối với những cuốn sách khác. Một lập luận có thể được diễn đạt bằng một câu phức, hoặc bằng một số câu trong một đoạn văn, hoặc trùng với một đoạn. Vì thế, bạn không cần tốn công tìm các đoạn đó nữa mà chỉ việc lấy cuốn sách được nói đến và giở đến những trang đó mà thôi.
Và việc họ gặp may mắn hay bất hạnh sẽ tạo cho ta những cảm xúc (có thể là đồng tình hoặc phản đối) mạnh mẽ hơn cả các giá trị nghệ thuật mà tác phẩm mang lại. Có thể, chúng ta không đưa ra được một cách hệ thống những kiến thức đã thu nhận được từ các cuốn sách khác và từ cuộc sống nhưng chúng ta lại so sánh các nhận định và kết luận của một tác giả với những gì ta đã biết từ nhiều nguồn khác nhau. Một vài trong số đó là các bài dài nhiều trang, số khác là các đoạn chính hay thậm chí là một phần của đoạn.
Với một cuốn tiểu thuyết, ta chỉ có thể biết câu chuyện đó là có thật trong thế giới của các nhân vật và sự kiện mà người viết đã tạo ra và tái tạo lại trong mỗi chúng ta. Có thể bạn biết ông ta là người viết cuốn sách lịch sử duy nhất về cuộc chiến Peloponnesian xảy ra vào cuối thế kỷ V trước Công nguyên. Montaigne (1533-1592) - một trong những tác giả có ảnh hưởng nhất trong phong trào Phục Hưng ở Pháp từng nói Sự ngu dốt sơ đẳng làm cản đường kiến thức.
Nhưng các chương trình đọc đó đòi hỏi bạn phải đọc toàn bộ hoặc phần lớn cuốn sách. Một số cuốn tiểu sử mang tình chất giáo huấn, được viết ra với mục đích giảng dạy đạo đức. Vì vậy, cuốn sách này đang cố gắng cải thiện khả năng hiểu trong quá trình đọc cho bạn.
Nhưng lời của tác giả - được trích dẫn một cách cẩn thận để không bị sai lệch ý - phải được kèm vào phần tóm tắt giúp người viết, cũng là để người đọc theo phương pháp này tự đánh giá được liệu mình đã hiểu đúng ý tác giả chưa. Ví dụ, chúng ta hãy xem xét luận bàn của Aristotle về đức hạnh trong cuốn Đạo đức học. Họ không tuân theo quy tắc đầu tiên của việc đọc phân tích.
Khi đọc đồng chủ đề, độc giả đọc nhiều sách chứ không chỉ một cuốn và tìm mối liên quan giữa các cuốn sách đó cũng như mối liên quan đến chủ đề mà chúng cùng đề cập. Khi đó, bạn sẽ làm gì? Ở đây chỉ có một thuật ngữ duy nhất chỉ cách đọc mà chúng tôi đề cập đến, nhưng nó được diễn tả theo nhiều cách: bằng một từ đơn lẻ, một cụm từ ngắn và một cụm từ dài.
Giả sử, bạn bị bỏ lại trên một hoang đảo ít nhất là trong một thời gian dài và được phép mang theo mười cuốn sách. Đó có thể là lỗi lập luận không thống nhất (kết luận rút ra không phù hợp với các lý lẽ đã trình bày). Nó có thể là một cách định nghĩa về một giai đoạn suy thoái kinh tế hay suy giảm sức khoẻ tinh thần.