Thưa bạn, tôi nhiệt liệt lập lại rằng tôi viết cho bạn đấy. Một thái độ như vậy tất nhiên là diệt hết hứng thú của 16 giờ đó và kết quả là nếu ông ta không tiêu phí thời gian đó thì cũng chẳng đếm xỉa gì tới nó cả, coi như ở ngoài lề đời sống. Hôm đó, bạn không bỏ ra 45 phút để sửa soạn đi ngủ.
Tôi bắt đầu từ lúc thức dậy và chỉ kể những việc thầy làm, cuối cùng tôi mới chỉ cách nên dùng thì giờ đó ra sao. Nhưng bạn đừng thất vọng. Bạn không thể nghiến răng khi đọc Anna Karerian (tiểu thuyết của văn hào Lev Tolstoi - Nga).
Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao. vạn sự đều tuỳ thuộc vấn đề đó cả. Sách Anh viết về vấn đề đó không có cuốn nào hơn được cuốn ấy, và không một người nào đã đọc mà còn có thể hiểu lầm rằng thơ là một thứ khổ hình thời Trung cổ, là một giống voi điên khùng, nguy hiểm, hoặc một họng súng tự khạc đạn để bắn chết những người đứng cách bốn chục thước.
Sự mong mỏi mà không được thoả mãn có thể làm cho y luôn bứt rứt. Điều thứ nhất là phải vạch mục đích để định hướng nỗ lực của bạn. Bạn phải dùng thời gian đó để tạo sức khoẻ, lạc thú, tiền bạc, danh vọng và tu luyện tâm hồn.
Điều thứ nhì là phải vừa đọc vừa suy nghĩ. Nhưng nhất cử có thể lưỡng tiện thì sao bạn không tập trung vào cái gì hữu ích? Chẳng hạn - đây chỉ là một thí dụ thôi -chẳng hạn tập trung tư tưởng vào một chương của Marc Aurele hay Epictete (hai triết gia La Mã thời cổ đại). Bây giờ chắc bạn mong tôi chỉ cho bạn một bí quyết kỳ diệu để có thể đạt tới mục đích của mình là thu xếp đời sống hàng ngày cho hoàn hảo, và do đó loại trừ được nỗi bất mãn kể trên.
Bạn kêu lên: "Sao? Ông có ý dạy tôi sống 24 giờ một ngày nghĩa là 168 giờ một tuần mà ông chỉ tính có 7 giờ rưỡi thôi ư? Ông hy vọng làm được một phép mầu với số giờ đó ư?". Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút. Quyết tâm ngừng công việc lại để tránh cái nguy đó, là một giải pháp vô ích.
Cho nên riêng tôi, tôi yêu sự gắng sức lắm. Nguy hiểm thứ nhất, ghê gớm lắm, là thành một người trong bọn khả ố nhất, khó chịu nhất: bọn thông thái rởm. Nhưng trước khi bắt đầu bạn cho phép tôi dặn nhỏ mấy lời này:
Một thất bại trong bước đầu có thể diệt lòng ham tu thân luyện trí, nên bạn phải đề phòng từng ly từng tí để tránh nó. Tiểu thuyết càng hay càng dễ đọc. Nhiều người tối nào cũng ngồi rồi vì họ nghĩ rằng nếu không ngồi rồi thì chỉ có cách là học văn chương, mà chẳng may họ lại không thích văn chương.
Chúng ta có và luôn luôn đã có tất cả số thì giờ trời cho. Thành một anh chàng rởm là một điều rất dễ mà cũng rất tai hại. Xét kỹ, ta thấy tiền bạc là vật chất tầm thường nhất.
Khoảng một giờ sau, bạn mới cảm thấy có thể ngồi dậy và ăn một chút, rồi bạn ngồi dậy ăn. Vì vậy, theo thiển ý, công việc phải làm trước hết trong ngày là coi chừng bộ óc ta làm việc. Tôi muốn nói là chúng ta không suy nghĩ về những cái thực quan trọng, về vấn đề hạnh phúc của ta, về con đường chúng ta đương đi, về những cái mà đời cho ta, về vai trò của lý trí trong hành động của ta, về mối quan hệ giữa nguyên tắc và hành vi của ta.