Có nhà giáo dục gọi họ là sái trí hiểu là phán đoán sai thiên tính công lý, trật với lương trí. Thế là họ có những tư tưởng dạy đời khitính trẻ bắt làm nghịch những điều họ nói. Vì hạnh phúc của bạn và của người bạn yêu, tôi ước muốn: Bạn có một tình yêu luôn trong sạch, căn cứ trên bộ óc sáng suốt và ý chí gang thép.
Họ không cân đo ác ý để làm hại, cũng không hề tìm dịp để làm hại cho kẻ khác. Nguyên nhân chánh của hai hiện tượng nầy là trước khi ngủ, trước một thời gian ngắn hay lâu bạn trai bị nhiều hình ảnh không trong sạch xâm chiếm tâm trí. Qua buổi tiền thanh niên rồi, bạn trai hay mắc tật hơi buồn cười nầy là vẫn ưa sự hợp lý song hễ hở môi là không lý luận mà lý sự.
Hương lúa mới pha mùi rạ ủ cỏ ôi. Nhìn cặp môi tươi đỏ của bạn mà nụ cười truyền ra điện lực yêu đời, tôi thấy những thử thách của cuộc sống bớt đi phần nào cường độ chua xót. Cũng có đôi khi họ bàn tán về những thành công, về vận mạng, về tài ba của họ.
Chỉ có những tâm hồn tự do đó mới nhẹ nhàng bay lên giữa bầu trời của thánh đức, quê hương của Thượng đế là Đấng toàn Thánh. Đem cơm cho cha ăn nhổ mạ, họ nghe từ đầu đ ê vọng lại: Biết bao nhiêu trường hợp chối, xin lỗi làm cho người bàng quan tưởng đa số đ àn ông khờ.
Thánh Aucutinh đã hoan phí nữa đời mình trong trụy lạc, nhờ thánh sủng trở về chính lộ và làm đại thánh. Nam thanh khi ấy đã làm chồng, làm cha, bắt đầu chán chê người yêu, nghe gánh gia đình nặng trĩu. Nhưng khi tình cảm lóng xuống, lương tâm họ làm việc mạnh.
Cái tô bì bún với đôi đũa ăn từ hồi nào. Họ không giản lược, hời hợt đâu mà họ đơn sơ hiểu theo nghĩa triết lý. Họ thương cha mẹ lắm nhưng trong gia đình, mẹ nói gì nghịch ý họ là họ cãi.
Aùi tình cũng hay chịu lối quyết định nầy của họ. Các cực khổ nhỏ mọn mà họ chịu bây giờ gợi lại cho họ những hy sinh, nhất là hy sinh thầm kín của người bạn trăm năm: Các chân lý ấy cao cả thật nhưng truyền nhiễm dần dần cho bạn trai, họ sau cùng sẽ mê say và xây dựng đời sống tốt đẹp.
Nhưng đó là do bao nhiêu xu hướng xấu của họ như vụt chạc, nóng tính, háo thắng hơn là do thứ ác tâm được suy nghĩ trước. Họ buồn tiếc vì tại sao chồng mình trong buổi sơ giao có vẻ thùy mị hiền lương mà sau những ngày tân hôn tuần trăng mật lắm lúc hung ác quá. Vì háo sắc, vì muốn yêu nhiều và được yêu lại nhiều, không thiếu bạn trai bố trí mặt trận xã giao của mình như lưới nhện.
Tận gốc kẹt cõi lòng họ thấy thiếu một cái gì, cái gì đó không tên, không tuổi. Thiếu gì bạn trai chuyên môn trầm dưới mấy rạch có cống, ở bến chợ, coi chợ nhóm như không có ai. Rồi cũng, một đám cưới, cũng tuần trăng mật.
Vẫn biết lo cho gia đình, mà họ muốn có những lúc rảnh trí. Nhưng dầu sao họ cũng là thành phần ta phải phục vụ. Sự hợp tác sinh lý nầy cũng giống về bản chất ở con người.