Hãy để trí óc của bạn hoạt động trong quá trình đọc sách. Trước khi tiếp tục giải thích kiểu đọc phân tích, chúng tôi muốn đề cập lại bản chất của hoạt động đọc. Khi nói tác giả cung cấp thông tin sai nghĩa là tác giả đã khẳng định một điều không đúng là có thật.
Hãy cởi mở và sẵn sàng thay đổi ý kiến chứ đừng chỉ chăm chăm bắt người khác thay đổi ý kiến theo mình. Có thể, anh ta có một thuyết hay một triết lý chung nào đó, giống như Thượng đế điều khiển mọi chuyện của con người và làm cho câu chuyện lịch sử của anh ta khớp với lý thuyết đó; hoặc anh ta có thể bỏ bất cứ khuôn mẫu nào ở trên, thay vào đó tuyên bố rằng anh ta đơn thuần tường thuật lại những sự kiện đã thật sự xảy ra. Khi áp dụng các quy tắc chúng tôi đã nêu, chúng sẽ không còn ngoài tầm nữa.
Trên thực tế, cụm từ suy tàn và diệt vong đã trở thành thành ngữ. Ở đây, chúng ta đang giả thiết về những vấn đề có thật, tức là động vật và con người là có thật. Nhưng họ lại tạm ngừng và đọc kỹ những câu không quan trọng.
Sự ngu dốt của người có học đi theo sau kiến thức. Ví dụ, bạn đọc một bài báo dạy cách làm bánh sôcôla. Chỉ khi đó, họ mới sẵn sàng nghiên cứu vở kịch kỹ hơn và cẩn thận hơn vì lúc này họ đã hiểu vở kịch đủ để nghiên cứu sâu hơn.
Loại thứ hai chủ yếu nói về các nguyên tắc hay các yếu tố đặc trưng tạo ra các quy tắc. Hay như trong cuốn The Wealth of Nations (Sự thịnh vượng của các quốc gia) của Adam Smith, độc giả được trợ giúp ngay từ đầu bởi chính lời giới thiệu cảu tác giả về bố cục của cuốn sách. Có nguyên nhân sâu xa nào khó nhìn ra trên bề mặt của điều này? Vì câu hỏi rất khó nên ngay cả khi đã trả lời được, liệu ta có thể khẳng định là mình đã xác định đúng thế nào là cùng chủ đề không?
Bạn không nên hiểu khái niệm từ chuyên môn theo nghĩa quá hẹp. Đọc một bài viết, người đọc có thể tiếp nhận một lượng thông tin ít hay nhiều, toàn bộ hay chỉ một phần, phụ thuộc vào mức độ hoạt động họ bỏ ra trong quá trình đọc, và kỹ năng điều khiển các hoạt động trí óc liên quan. Ba quy tắc đọc phân tích về thuật ngữ, nhận định và lập luận nêu trên đều nhằm phục vụ cho quy tắc 8 - bước cuối cùng trong quá trình làm sáng tỏ nội dung một cuốn sách.
Hầu hết các cuốn sách lớn vè kinh tế học, chính trị, đạo đức đều thuộc loại này. Một bộ phận các từ dùng để diễn tả những ý tưởng chính, những khái niệm cốt yếu mà tác giả muốn đề cập đến sẽ góp phần tạo nên hệ thống từ vựng riêng của tác giả đó. Một tác phẩm triết học suy luận hay lý thuyết sẽ mang tính siêu hình nếu nó chủ yếu bàn đến các câu hỏi về sự tồn tại.
Chúng tôi sẽ giải thích nghịch lý này. Hầu hết các cuốn sách lớn vè kinh tế học, chính trị, đạo đức đều thuộc loại này. Trong một cuốn sách, mỗi nhận định là một lời tuyên bố, biểu thị ý kiến của tác giả về một vấn đề nhất định.
Một là, có sự chênh lệch ban đầu trong mức độ hiểu. Nghe là học từ một người thầy hiện hữu. Trong trường hợp này, đa số sẽ thắng.
Do đó, chúng ta đọc tác phẩm của Thucydides không phải vì ông ta miêu tả khá hoàn hảo những gì đã xảy ra, mà vì ở một mức độ nhất định, ông ta đã quyết định lịch sử xảy ra sau này. Trong lĩnh vực khoa học xã hội, điều này ít khi xảy ra nên việc phải đọc nhiều hơn một tác phẩm cấp thiết hơn rất nhiều. Cũng vì mỗi từ là một dấu hiệu nên chúng ta có thể phân biệt được danh từ riêng, danh từ chung, từ cụ thể, từ trừu tượng…